Do tej grupy leków zaliczani są:

• antagoniści receptora opioidowego (naltrekson, nalmefen),
• disulfiram stosowany w leczeniu uzależnienia od alkoholu.

Naltrekson blokuje receptory opioidowe, przez co endorfiny wydzielone w wyniku zażycia narkotyku nie mogą już ich stymulować, czyli powodować euforii. Osoba uzależniona nie doznaje zatem przyjemności po przyjęciu narkotyku (morfiny, heroiny, opium), a także alkoholu. Zaletą naltreksonu jest jego niska toksyczność. Według większości źródeł niemożliwe jest uzależnienie się od tego preparatu. Terapia naltreksonem trwa około 1 roku, ponieważ blokowanie receptorów opioidowych musi trwać do wygaśnięcia ich aktywności. Dawka naltreksonu jest dostosowana do głębokości uzależnienia, zmniejszana stopniowo od 9 miesiąca. Na życzenie pacjenta i jego rodziny można leczenie przedłużyć. W trakcie kuracji naltreksonem warto podjąć terapię ukierunkowaną na nabycie umiejętności funkcjonowania bez narkotyku. Stwierdzono także, iż leczenie psychoterapią i naltreksonem powoduje znacząco lepsze wyniki niż sama psychoterapia.

Naltrekson jest lekiem pozwalającym na pokonanie głodu psychicznego w początkowej fazie uzależnienia od opiatów. Gwarantuje odstawienie heroiny u osób, które nie wypadły jeszcze z ról społecznych. W procesie leczenia istotna jest współpraca rodziny i bliskich. Naltrekson jest także lekiem wykorzystywanym w podtrzymywaniu abstynencji po przebytym leczeniu i rehabilitacji w ośrodku stacjonarnym. Jest lekiem z wyboru przy leczeniu osób z podwójną diagnozą, bowiem podczas leczenia naltreksonem można podawać leki antypsychotyczne.

Ponadto dzięki blokowaniu działania alkoholu, naltrekson zapobiega powstawaniu uzależnienia od alkoholu w trakcie wychodzenia z uzależnienia opiatowego. W USA jest on zresztą powszechnie stosowany w leczeniu uzależnienia alkoholowego.

Mimo, że na świecie popularność terapii podtrzymującej abstynencję narkotykową poprzez stosowanie blokerów jest duża, w Polsce ta metoda nie jest szeroko stosowana. Leki, w których skład wchodzi bloker naltrekson, nie są w Polsce zarejestrowane. Można je sprowadzić w formie tzw. importu docelowego.

Disulfiram, jako środek awersyjny, blokuje metabolizm alkoholu, przez co w organizmie szybko gromadzi się aldehyd octowy, powodując bardzo nieprzyjemne doznania fizyczne i psychiczne, co skutecznie znosi przyjemne doznania po wypiciu alkoholu.

Leczenie blokerami i środkami awersyjnymi ma na celu farmakologiczne wspomaganie psychoterapii. Poprzez uniemożliwienie pozytywnych efektów nadużywanej substancji zanikają z czasem zachowania warunkowe związane z tą substancją i mogą wytworzyć się nowe zachowania oparte na naturalnych nagrodach (np. satysfakcja z pracy zawodowej, życia rodzinnego czy hobby). Zmiany te są potencjalnie trwałe i wspomagają długotrwałą abstynencję.

Źródła:

• Teresa Wereżyńska – Bolińska, Program leczenia blokerem receptorów opioidowych w: Serwis Informacyjny NARKOMANIA, nr 1(40)/2008;
• Bogusław Habrat, Farmakologia a terapia uzależnień;
• Adam Bisaga, Marcin Wojnar, Farmakologiczne leczenie uzależnień, w trakcie publikacji.