Ogłoszony niedawno raport jest "pierwszym wezwaniem tak wpływowej grupy liderów do tak daleko sięgających zmian".

Raport podważa skuteczność prowadzonej od lat wojny z narkotykami (War on Drugs) i przedstawia zalecenia dla zmiany sytuacji. Postuluje m.in. dekryminalizację używania cannabis, zmianę podejścia do użytkowników, jak i drobnych handlarzy, czy producentów narkotyków oraz kładzie nacisk na profilaktykę i leczenie w ograniczaniu popytu.

Krytyka założeń obecnej polityki

Jak stwierdzają autorzy, wojna z narkotykami, nie przyniosła pożądanych skutków i nie ma uzasadnienia w badaniach. Nie sprawdziło się założenie całkowitej likwidacji problemu narkotyków - od roku 1998 do 2008 wzrosła liczba użytkowników cannabis, kokainy i opiatów o odpowiednio 8 % (do 160 mln osób), 27 % (do 17 mln) i 34 % (do 17,5 mln).

Z kolei wskaźniki skuteczności walki z narkotykami wydają się nieadekwatne do założonych celów, jakimi były ograniczenie negatywnych wpływów zjawiska narkotyków i narkomanii na  zdrowie i bezpieczeństwo ludzi, społeczeństw i państw.

Jak wskazują autorzy, zamiast wyników dotyczących celów oddziaływań zwraca się uwagę na "procesy", mierzone takimi miarami jak: liczba aresztowań, ilości skonfiskowanych substancji, wysokość kar. Wskaźniki te nie są właściwymi miarami do analizy skuteczności prowadzonej polityki.

Propozycje zmian

Komisja przedstawiła cztery podstawowe postulaty oraz jedenaście rekomendacji dla ich realizacji.

Postulaty

Autorzy wskazują przede wszystkim na konieczność oparcia polityki na danych naukowych.

Oprócz tego zalecają:

• włączenie działań przeciwdziałania narkomanii w zakres polityki zdrowotnej państwa, zamiast prawa karnego,  oraz nacisk w nich na przestrzeganie praw człowieka,
• W zakresie polityki narkotykowej na szczeblu globalnym zaleca się uwzględnienie różnorodności politycznej i kulturowej, natomiast
• na poziomie państw polityka powinna być planowana w ujęciu całościowym, tj. łącząc działania skierowane do rodzin, szkół i jednostek służby zdrowia oparte na badaniach i dobrych praktykach.

Rekomendacje

Wśród bardziej szczegółowych rekomendacji, członkowie komisji kładą nacisk na zmianę kierunku oddziaływań z karno-prohibicyjnych na edukacyjne i terapeutyczne.

Zaznaczają potrzebę przełamania tabu w dyskusji na temat narkotyków, z czym wiąże się odejście od stygmatyzacji oraz konfrontacja z błędnymi, nieskutecznymi zapisami prawa i praktykami. Autorzy wyraźnie motywują do poszukiwania i sprawdzania nowych rozwiązań w polityce antynarkotykowej.

Jednym z priorytetowych zaleceń jest dekryminalizacja przynajmniej niektórych narkotyków, jak cannabis. Podkreśla się, że delegalizacja nie przynosi skutków w postaci redukcji popytu.

Zamiast kryminalizacji sygnatariusze proponują działania profilaktyczne, skierowane w szczególności do młodzieży, oparte na badaniach skuteczności i dobrych praktykach. Obok nich zaleca się stworzenie alternatyw dla kar za przestępstwa narkotykowe.

W tym punkcie, zaskakującym elementem może być zmiana podejścia nie tylko do użytkowników, lecz także do osób "z krańców nielegalnego rynku narkotyków". Chodzi o drobnych dilerów, farmerów, przewoźników itp. w przypadku których, według uzasadnienia w raporcie, nielegalna działalność jest wynikiem okoliczności socjo-ekonomicznych w jakich się znaleźli i sposobem przetrwania.

Ogromne ilości skazań takich osób, z jednej strony stanowią źródło dalszych problemów, związanych z rodzinami skazanych oraz osadzeniami w więzieniach, z drugiej, nie mają wpływu ani na dostępność narkotyków, ani na grupy przestępcze, które bez problemu zastępują ludzi z najniższych szczebli hierarchii. Środki zapobiegawcze powinny być nakierowane raczej na "przemoc i korupcję występującą na rynkach narkotykowych".

Trzecia grupa rekomendacji dotyczy lecznictwa uzależnień. Autorzy zwracają uwagę przede wszystkim na jak najszersze udostępnienie zróżnicowanej, opartej o wiedzę naukową, oferty terapeutycznej i programów redukcji szkód oraz nawołują do odrzucenia wszelkich negatywnych i dyskryminujących praktyk dokonywanych w imię terapii, jak zmuszanie do leczenia i pracy.

Jak zaznaczają autorzy w ostatniej, jedenastej rekomendacji: należy działać pilnie, zmiany muszą nastąpić teraz.

Skład komisji

Wśród członków komisji zasiadają byli prezydenci Brazylii, Meksyku i Szwajcarii, były sekretarz generalny ONZ oraz inni działacze NZ, były sekretarz stanu USA, oraz m.in. Javier Solana, Thorvald Stoltenberg, pisarze Mario Vargas-Llosa i Carlos Fuentes.
Wśród doradców znaleźli się:
Dr. Alex Wodak, Australian Drug Law Reform Foundation www.adlrf.org.au
Ethan Nadelmann, Drug Policy Alliance www.drugpolicy.org
Martin Jelsma, Transnational Institute www.tni.org/drugs
Mike Trace, International Drug Policy Consortium www.idpc.net

Linki:

Raport do pobrania ze strony organizacji.